Bệnh gan nhiễm mỡ là gì? Dùng thực phẩm nào khi mắc gan nhiễm mỡ?

Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ không phải là căn bệnh mang tính di truyền, hoặc lây lan qua tiếp xúc gần như các căn bệnh khác. Gan nhiễm mỡ có thể hình thành do một trong những nguyên nhân phải kể tới dưới đây:

• Sử dụng đồ uống có cồn quá nhiều

Sử dụng các loại đồ uống có cồn, các chất kích thích có thể được coi là một trong những nguyên nhân chính gây nên bệnh gan nhiễm mỡ. Khi sử dụng các chất này quá nồng độ cho phép sẽ gây nên sự ứ đọng các chất chất độc hại trong gan, khiến gan bị nhiễm bệnh, không còn tác dụng đào thải các cặn bã ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, còn khiến cho việc sử dụng các loại thuốc chữa trị bị giảm hiệu quả.

• Người mắc bệnh béo phì

Những đối tượng mắc bệnh nền béo phì sẽ có nguy cơ gan nhiễm mỡ có gấp nhiều lần so với những người bình thường. Khi mắc căn bệnh này, khiến cho lượng mỡ trong cơ thể con người luôn ở mức cao, thậm chí vượt nhiều lần cho phép. Điều đó gây nên hiện tượng tích tụ mỡ trong gan, là nguyên nhân chính gây nên bệnh gan nhiễm mỡ.

• Hàm lượng mỡ trong máu cao

Hàm lượng Lipid có trong máu quá nhiều sẽ khiến cho các cholesterol tích tụ trong máu tăng cao, khi cholesterol vượt ngưỡng giới hạn và vượt mức chuyển hoá của gan sẽ khiến cho gan không thể đào thải, gây nên tình trạng máu mỡ trong máu tồn đọng và tích tụ  lại ở gan. 

• Người mắc bệnh nền tiểu đường

Khi bệnh nhân bị mắc bệnh tiểu đường sẽ dễ gây ra khả năng rối loạn chuyển hoá lượng glucose, lượng đường huyết tăng quá cao khiến xảy ra tình trạng hình thành một lớp phủ khiến gan bị mất đi chức năng chuyển hoá cholesterol. Khi đó, cholesterol bị tích tụ lại trong gan dễ dàng sinh ra bệnh gan nhiễm mỡ.

• Sút cân quá nhanh, trong một thời gian ngắn

Nếu cơ thể bị sút cân đột ngột, trong một khoảng thời gian quá ngắn sẽ dễ rơi vào trạng thái mất cân bằng, hàm lượng apolipoprotein không được tham gia vào quá trình tổng hợp, làm cho triglyceride bị tích tụ lại trong gan, lâu ngày sinh ra trạng thái mỡ hình thành trong gan, gây nên bệnh gan nhiễm mỡ.

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc

Một số loại thuốc khi không sử dụng đúng cách, đúng chỉ định hoặc không phù hợp với sức khỏe người dùng sẽ gây nên khả năng hình thành các tác dụng phụ không mong muốn.

Một trong những tác dụng phụ của thuốc mà chúng ta phải kể tới là gan nhiễm mỡ, đây cũng là tình trạng khá phổ biến và thường xuyên xảy ra. Do đó, khi sử dụng thuốc cần đặc biệt chú ý tới liều lượng và cân nhắc kỹ trước khi sử dụng, không nên sử dụng bừa bãi.

Hậu quả khi không phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ kịp thời

Một số trường hợp do không thăm khám hoặc lầm tưởng bệnh tình sẽ dẫn tới tình trạng không phát hiện chính xác bệnh tình, tình trạng gan nhiễm mỡ để kéo dài lâu sẽ dễ gây nên các căn bệnh phức tạp và khó chữa trị. Dưới đây là một số bệnh điển hình:

Viêm gan nhiễm mỡ

Viêm gan nhiễm mỡ xảy ra khi bệnh gan nhiễm mỡ chuyển biến xấu. Lúc này, mỡ tại các tế bào gan được tích tụ với hàm lượng khổng lồ, làm cho các chức năng của lá gan bị suy giảm và làm giảm suy yếu đi tính năng lọc, đào thải độc tố của gan.

Đây được xem là tác nhân gây hại ẩn mình, là tiền đề cho các độc tố, vi khuẩn, vi rút, kí sinh trùng đi kèm với thức ăn từ ruột xâm nhập mạnh mẽ, từ đó gây ra bệnh viêm gan ác tính. Bệnh viêm gan nhiễm mỡ cực kỳ nguy hại, làm gan yếu dần và có khả năng cao mất đi chức năng thải độc của gan.

Xơ gan

Xơ gan là tình trạng các tế bào gan bị tổn thương liên tục trong một thời gian dài, các mô sẹo sẽ liên tục thay thế các mô bị tổn thương dẫn tới xơ gan. Khi các mô sẹo xuất hiện ngày càng nhiều sẽ ngăn chặn dòng máu lưu thông qua gan, làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng.

Một trong những nguyên nhân gây nên bệnh xơ gan mà phải kể đến là gan nhiễm mỡ. Bệnh gan nhiễm mỡ kéo dài, tích tụ má mức làm cho tế bào gan sản sinh ra các sợi xơ. Những sợi xơ ấy liên tục tích tụ gây tổn thương đến gan, nghiêm trọng hơn có thể làm hoại tử các tế bào gan. Hơn thế nữa, do đó mà gan có thể bị biến đổi cấu trúc, gây ra các mô sẹo làm cho gan bị tê liệt, chai cứng, mất khả năng hồi phục, dẫn đến căn bệnh ác tính là xơ gan.

Ung thư gan

Ung thư gan là một dạng chuyển biến cực xấu sau quá trình xơ gan. Ung thư gan là sự tăng trưởng và phát triển không kiểm soát của các tế bào ung thư tại gan. Theo Globocan 2018, tại Việt Nam ung thư gan đứng hàng thứ nhất kể cả về tỷ lệ tử vong và số ca mới mắc.

Đây là căn bệnh ác tính và khó điều trị nhất. Ung thư gan diễn ra và kết thúc khá nhanh chóng, người mắc phải sẽ tử vong sớm nếu không phát hiện kịp thời. Tùy thuộc nguồn gốc khối u ác tính chia thành ung thư gan nguyên phát và ung thư gan di căn.

Ảnh hưởng tới các cơ quan khác

Khi gan rơi vào trạng thái tồn đọng, bị nhiễm mỡ sẽ dẫn tới trạng thái mất cân bằng và không còn thực hiện các chức năng mà nó vốn đảm nhiệm. Do gan thực hiện khoảng 500 chức năng để duy trì mọi hoạt động của cơ thể, do đó khi gan bị nhiễm bệnh sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới sự hoạt động của các cơ quan và bộ phận khác của cơ thể.

Khi bệnh gan nhiễm mỡ kéo dài sẽ gây nên trạng thái biếng ăn, mệt mỏi, khó hấp thụ các chất dinh dưỡng, mất tinh thần và làm việc không năng suất, không hiệu quả…Ảnh hưởng lớn tới quá trình tiêu hoá và tiếp nhận mọi ảnh hưởng của môi trường sống xung quanh.

Suy giảm và ảnh hưởng tới chức năng thần kinh, huyết quả

Khi gan bị nhiễm mỡ, hàm lượng lipoprotein và phospholipid có trong huyết tương bị suy giảm. Tình trạng này nếu kéo dài liên tục, sẽ gây ảnh hưởng tới huyết quản và hệ thần kinh của cơ thể gây xơ vữa động mạch, suy giảm trí nhớ cùng các triệu chứng đi kèm như đau đầu, chóng mặt, mất ngủ,…

Cách xác định và điều trị bệnh gan nhiễm mỡ

Dưới đây là cách xác định và các phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ phổ biến, có hiệu quả cao và được nhiều người tin tưởng lựa chọn. Bạn nên tham khảo để có những định hướng cụ thể cho bản thân khi bị gan nhiễm mỡ để có thể tìm ra phương pháp tối ưu nhất.

Cách xác định gan nhiễm mỡ

Bệnh gan nhiễm mỡ là được xem là căn bệnh ẩn bởi ít có các triệu chứng rõ ràng để người bệnh có thể quan sát và nhận biết. Các biểu hiện đơn giản ở giai đoạn đầu khá dễ bị nhầm lẫn đến các bệnh đau bụng thông thường như: Bụng ấm ách và có một tí khó chịu nhưng mau chóng tan biến.

Khi chuyển biến nặng hơn dẫn đến tình trạng viêm gan, người mắc gan nhiễm mỡ sẽ có một số triệu chứng như: đau bụng thường xuyên, chán ăn, cân sụt nhanh chóng, da vàng và thường xuyên cảm thấy mệt mỏi. Vì thế, khi có các triệu chứng kể trên hãy nhanh chân đi đến các cơ  sở bệnh viện gần nhất và uy tín để khám và điều trị.

Mặt khác, gan nhiễm mỡ còn có thể được chẩn đoán bởi các thiết bị y tế tiên tiến. Một số phương pháp chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ được giới y học ngày nay đưa vào sử dụng:

• Chẩn đoán lâm sàng
• Xét nghiệm máu.
• Siêu âm.
• Sinh thiết.

Một số phương pháp điều trị bệnh gan nhiễm mỡ hiệu quả được tin dùng

Với bệnh gan nhiễm mỡ, chúng ta không cần phải sử dụng thuốc hay phẫu thuật. Điều quan trọng nhất để điều trị căn bệnh này là giảm bớt các nhân tố mang nguy cơ gây bệnh.

• Cân bằng chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày

Một trong những biện pháp tối ưu nhằm cân bằng và hỗ trợ trạng thái ổn định ở gan là một chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học. Nên cung cấp một lượng dinh dưỡng đủ 4 loại dưỡng chất cần thiết trong bữa ăn và kết hợp với tập luyện thể dục thể thao, nâng cao thể chất ở người bệnh để cải thiện chỉ số men gan, kiểm soát lượng mỡ trong gan hiệu quả.

Đối với những người vốn mắc bệnh béo phì cần nghiêm ngặt thực hiện theo phác đồ ăn uống và sinh hoạt khoa học nhất. Hạn chế tiếp nạp lượng mỡ, chất béo quá nhiều hay ăn các loại đồ ăn có chứa quá n nhiều chất béo. Nếu tham gia vào quá trình giảm cân, cần thực hiện theo chu trình, trình tự các bước, không giảm cân cấp tốc trong một khoảng thời gian ngắn.

• Giảm Lipid trong máu

Thông thường khi giảm lượng lipid trong máu sẽ có tác dụng rất lớn trong việc hỗ trợ giảm thiểu bệnh gan nhiễm mỡ.  Bởi lẽ, Lipid chính là lượng mỡ tích lũy có trong gan, do đó có thể sử dụng hai loại thuốc giảm lipid như là Statin và Fibrate để cải thiện tình trạng này hiệu quả. Tuy nhiên cần tuân theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý sử dụng.

• Điều trị các bệnh lý có thể gây nên bệnh gan nhiễm mỡ

Một số căn bệnh như: Béo phì, đái tháo đường,.. có thể là nguyên nhân gây nên bệnh gan nhiễm mỡ. Do đó, để phòng tránh sự xuất hiện của bệnh này nên chấm dứt và giải quyết triệt để các căn bệnh nêu trên, kiên trì sử dụng và thực hiện theo phác đồ điều trị của bác sĩ để đạt được kết quả như mong muốn.

• Sử dụng các hợp chất chống oxy hoá để điều trị bệnh gan nhiễm mỡ

Một số hợp chất chống oxy hoá nổi bật phải kể đến như: Vitamin E và Vitamin C, Probucol, Silymarin. Đây đều là các hợp chất quan trọng, có tác dụng và hiệu quả lớn trong việc giảm thiểu tối đa lượng mỡ thừa trong gan, cân bằng lại hoạt động của gan và mang tới một lá gan khỏe mạnh.

Mắc bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng ăn gì?

Bệnh gan nhiễm mỡ là một trong những căn bệnh khá phổ biến, tuy nhiên không phải bất cứ người bệnh nào cũng đủ hiểu biết để có một sơ đồ ăn uống khoa học, nên và không nên sử dụng những loại thực phẩm nào để hạn chế gây tình trạng bệnh tồi tệ hơn, đồng thời tác động  tích cực tới bệnh. Dưới đây là một số lưu ý nhỏ về các loại thực phẩm mà người bệnh nên sử dụng:

• Hạn chế các thực phẩm chứa nhiều chất béo, không ăn mỡ động vật

Sử dụng mỡ động vật vô cùng nguy hiểm nếu bạn đang mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Điều này làm tăng thêm gánh nặng cực lớn cho gan, dẫn đến việc bài tiết của gan trở nên khó khăn hơn. Việc sử dụng dầu thực vật và các thực phẩm xanh để thay thế đồ ăn chứa nhiều chất béo sẽ làm tình trạng bệnh chuyển biến tốt hơn.

• Hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa lượng cholesterol cao

Lòng đỏ trứng gà hay nội tạng của động vật,... là một trong những thực phẩm chứa hàm lượng cholesterol cực cao. Việc giảm thiểu hấp thu các loại thực phẩm trên hỗ trợ rất lớn trong việc điều trị bệnh gan nhiễm mỡ.

• Không ăn các loại thịt có màu đỏ quá nhiều

Thịt đỏ là loại thực phẩm hàm chứa lượng protein cực lớn. Bởi thế, việc gan kém không có khả năng chuyển hoá toàn bộ protein dư thừa trong thịt sẽ gây chuyển biến xấu, gây biến chứng không đáng có.

Các gia vị có tính hoả như gừng, tỏi, ớt, hồ tiêu, cà phê,... là một trong những nhân tố thúc đẩy bệnh gan nhiễm mỡ biến chứng xấu đi. Các gia vị tính hoả này sẽ làm gan trở nên không khoẻ, gây suy giảm các chức năng của lá gan. Từ đó, nó làm gan mất đi khả năng chuyển hoá và bài tiết các chất béo, gây ứ đọng Kiêng gia vị cay nóngmỡ khiến tình trạng bệnh ngày càng trở nên trầm trọng.

• Từ bỏ chất kích thích, đồ uống có cồn

Đồ uống có cồn như rượu, bia,... là thức uống được liệt vào danh sách cấm kỵ đối với những ai đang mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Những đồ uống trên là nguyên nhân lớn gây ra chuyển biến xấu từ gan nhiễm mỡ sang xơ gan, hoặc thậm chí là bệnh ung thư gan và dẫn đến tử vong.

Những thực phẩm có lợi cho người bị gan nhiễm mỡ

Đây là những thực phẩm có tác dụng cực tốt trong việc hạ lượng cholesterol đang tồn tại trong máu và cả trong tế bào gan của người mắc bệnh gan nhiễm mỡ.

• Rau củ quả

Một số thực phẩm xanh được coi như là thần dược có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh gan nhiễm mỡ cực kỳ hiệu quả như: rau ngót, đậu hà lan, ớt vàng, cà chua chín, diếp cá,.. hoặc 1 số loại rau chứa hoạt chất sulforaphane như bông cải xanh. Hợp chất sulforaphane có tác dụng rất lớn trong việc giảm lượng mỡ trong gan và phòng ngừa ung thư.

• Dầu thực vật

Bởi người bị bệnh gan nhiễm mỡ cần kiêng mỡ động vật, nên các đối tượng này hãy cân nhắc thay thế bằng các loại dầu thực vật cực tốt cho cơ thể như: dầu oliu, dầu phộng (hay dầu lạc, dầu đậu tương, dầu vừng,... Bên cạnh đó, có một loại dầu thực vật mà người bị gan nhiễm mỡ không nên sử dụng đó là dầu dừa.

• Nhộng, tằm, cá tươi

Nhộng, tằm và cá tươi là các thực phẩm được khuyến khích sử dụng với người bị bệnh gan nhiễm mỡ. Trong nhộng, tằm có chứa nhiều hoạt chất rất tốt, có khả năng tạo ra các ức chế làm giảm một lượng lớn cholesterol có trong cơ thể. Mặt khác, cá chứa một lượng vừa đủ protein, đạm và ít chất béo (dầu cá) cực kỳ có lợi cho cơ thể.

• Thảo dược thiên nhiên

Thảo dược thiên nhiên cũng là cái tên được nhắc đến hàng đầu khi nhắc về các thực phẩm có khả năng điều trị, hạn chế bệnh gan nhiễm mỡ. Một số loại thảo dược phổ biến, dễ tìm lại có tác dụng cực lớn trong việc giải độc gan, thanh lọc cơ thể, giảm lượng mỡ như: hoa atiso, lá sen, trà xanh,...

Cà phê với tác dụng làm hạ men gan

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người thường xuyên uống cà phê khi bị bệnh gan nhiễm mỡ có ít tổn thương gan hơn những người không uống cà phê. Caffeine giúp làm giảm lượng men gan bất thường của những người có nguy cơ mắc các bệnh về gan.

Rau xanh giúp ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan

Các loại rau nói chung và bông cải xanh nói chung giúp ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan. Ăn nhiều rau xanh như rau bina, cải xoăn cũng có thể giúp giảm cân.

Đậu phụ làm giảm mỡ tích tụ

Thành phần protein trong đậu phụ giúp làm giảm sự tích tụ chất béo trong gan. Thêm vào đó, đậu phụ ít chất béo và protein cao.

Cá

Các loại cá béo như cá hồi, cá mòi, cá ngừ và cá hồi có nhiều axit béo omega-3. Axit béo omega-3 cải thiện mức độ mỡ trong gan.

Bột yến mạch

Carbohydrate từ ngũ cốc nguyên hạt như bột yến mạch không chỉ cung cấp năng lượng cho cơ thể, mà hàm lượng chất xơ của chúng cũng giúp bạn no lâu hơn và duy trì cân nặng.

Quả óc chó

Các loại hạt nói chung và quả óc chó nói chung chứa nhiều axit béo omega-3. Nhiều nghiên cứu cho thấy những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ thường xuyên ăn quả óc chó đã cải thiện qua các xét nghiệm chức năng gan.

Quả bơ

Bơ được biết đến là loại quả có nhiều chất béo lành mạnh cùng với các hóa chất có thể làm chậm quá trình tổn thương gan. Quả bơ cũng rất giàu chất xơ giúp kiểm soát cân nặng.

Sữa và các loại sữa ít béo khác.

Sữa, nhất là sữa ít béo có hàm lượng whey protein cao, có thể bảo vệ gan khỏi bị tổn thương.

Hạt hướng dương giúp chống oxy hóa

Hạt hướng dương chứa nhiều vitamin E - một chất chống oxy hóa có thể bảo vệ gan khỏi bị tổn thương.

Dầu oliu để kiểm soát cân nặng

Dầu oliu được biết đến là loại dầu lành mạnh, chứa nhiều axit béo omega-3. Dầu ô liu giúp giảm mức men gan và kiểm soát cân nặng.

Tỏi

Tỏi không chỉ là hương liệu giúp các món ăn trở nên hấp dẫn, ngon miệng hơn mà nhiều nghiên cứu chỉ ra tỏi giúp giảm trọng lượng cơ thể và chất béo ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ.

Trà xanh

Trà xanh có thể làm giảm lưu trữ chất béo trong gan và cải thiện chức năng gan. Bên cạnh đó, trà xanh cũng có nhiều lợi ích sức khỏe khác như: giảm cholesterol, giúp ngủ ngon hơn.

Gan nhiễm mỡ uống thuốc có thành phần gì?

Bệnh gan nhiễm mỡ trải qua 3 giai đoạn, mỗi giai đoạn sẽ có loại thuốc phù hợp để kiểm soát lượng mỡ trong gan và phòng ngừa bệnh phát triển mạnh hơn. Theo các bác sĩ, người bị bệnh gan nhiễm mỡ nên sử dụng những thuốc chống thoái hóa mỡ ở gan, có các thành phần như: acid amin, choline, các loại vitamin, lecithin, silymarin,…

Gan nhiễm mỡ nên sử dụng thuốc có thành phần như acid amin

Choline: Có nhiệm vụ chuyển hóa mỡ thừa trong gan. Nếu không có Choline, mỡ sẽ bị giữ lại, tích tụ nhiều ở gan.

Methionine: Loại acid amin này cung cấp methyl cho cơ thể để tạo thành choline, thúc đẩy quá trình hòa tan mỡ, giải độc gan.

Acid amin: Duy trì hàm lượng protein nhất định trong cơ thể, chuyển hóa năng lượng, duy trì và phục hồi chức năng gan, tái tạo lại các tế bào gan bị tổn thương.

Các vitamin: Bao gồm các Vitamin B, C và E, tham gia vào việc hòa tan mỡ trong gan, bảo vệ gan. Riêng Vitamin E có khả năng chặn mỡ tích tụ, phòng ngừa khả năng hoại tử gan.

Silymarin: Là một vị thuốc thảo dược chiết xuất từ cây Cardus Marianus, có tác dụng ổn định lại các tế bào của gan, hoạt hoá men gan, thúc đẩy quá trình giải độc gan hiệu quả hơn, chống xơ hoá gan. Loại thuốc này được chỉ định cho những bệnh nhân đang bị viêm gan, gan nhiễm mỡ, người cần giải độc gan sau khi uống nhiều bia rượu,...

Sulforaphane: Đây là một hoạt chất có rất nhiều trong súp lơ xanh, có tác dụng ngăn ngừa ung thư và hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ

Xem thêm về tác dụng của Sulforaphane tại: https://sulforaphane.com.vn/blogs/tin-tuc-ve-sulforaphane/sulforaphane-tri-ung-thu-nhu-the-nao

Kết luận

Bệnh gan nhiễm mỡ tuy không tính là căn bệnh gây hại trực tiếp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ con người nhưng đây là một trong những tiền căn của các bệnh cực kỳ nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến lá gan của con người. Bởi thế, việc bổ sung các chất dinh dưỡng, đặc biệt là thực phẩm xanh cho cơ thể là điều vô cùng cần thiết đối với cơ thể để phòng tránh, hạn chế cũng như chữa trị gan nhiễm mỡ.