Tác dụng của hợp chất Sulforaphane trong việc cải thiện chỉ số men gan ALT

Trong những năm gần đây, rất nhiều nghiên cứu được tiến hành bởi các giáo sư, chuyên gia hàng đầu trên thế giới về hợp chất sulforaphane. Đây là hợp chất có tác dụng rất lớn đối với sức khỏe con người, đặc biệt là khả năng hỗ trợ, cải thiện chỉ số men gan. Vậy sulforaphane sử dụng cơ chế như thế nào để bảo vệ gan?   

Vai trò của gan đối với cơ thể? 

Gan được ví như “nhà máy lọc công suất lớn” của cơ thể bởi không có một thiết bị nhân tạo hay cơ quan nào khác có thể đảm trách được toàn bộ vai trò vô cùng phức tạp của gan. Trong hơn 500 vai trò khác nhau của gan, có một số vai trò được xem là nổi bật nhất, một trong số đó thì nổi bật nhất chính là khả năng thải độc.  

Hàng ngày, cơ thể có thể bị tấn công bởi nhiều yếu tố độc hại từ các nguồn như: rượu bia, thực phẩm nhiễm độc, thuốc uống… Khi những yếu tố độc hại này theo máu đến gan, gan sẽ xử lý, chuyển hóa, biến chúng thành chất không độc hoặc ít độc hơn rồi thải ra ngoài qua phân và nước tiểu. Ngoài ra, gan cũng có vai trò quan trọng trong việc duy trì các chức năng sinh học như chuyển hóa các chất dinh dưỡng, chuyển hóa thuốc, tạo axit cholic...  

Chính vì gan đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng như vậy và nằm ở vị trí cửa ngõ thường xuyên “đón nhận” những chất độc hại, vi khuẩn… nên rất dễ bị nhiễm độc, suy yếu sớm và nhanh. Do đó, việc chủ động chống độc để bảo vệ gan, làm giảm nguy cơ mắc phải các bệnh lý gan thường gặp như tăng men gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan hay thậm chí ung thư gan là vô cùng cần thiết. 

Tại Việt Nam, ung thư gan đứng đầu trong các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới và thứ 5 ở nữ giới với số mắc năm 2018 là 25.335 ca. Tỷ lệ mắc ở nam giới nước ta là 39/100.000 dân, trong khi nữ giới là 9,5/100.000 dân. Tỷ lệ mắc các bệnh lý về gan mật ở Việt Nam có xu hướng ngày càng tăng, nhất là trước các vấn nạn lạm dụng rượu bia, viêm gan virus B, C, thực phẩm bẩn, thuốc tây, hóa chất gây tổn thương tế bào gan.  

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam có khoảng 7,8 triệu người mắc viêm gan B mạn tính, hơn 13.000 người bị xơ gan mất bù, gần 6.000 người bị ung thư tế bào gan và hơn 6.400 người tử vong do bệnh gan gây nên. 

Các chỉ số đo lường sức khỏe gan 

Xét nghiệm máu đánh giá chức năng gan là xét nghiệm phổ biến bởi hiện nay tỷ lệ mắc bệnh gan tăng cao. Vậy mục đích của các xét nghiệm máu về gan là gì, các chỉ số xét nghiệm máu về gan thường dùng gồm những chỉ số nào?  

Các chỉ số chính thức được sử dụng rộng rãi để thông báo về tình trạng sức khỏe gan là alanine aminotransferase (ALT), aspartate aminotransferase (AST), và γ | glutamyl transpeptidase (γ | GTP). ALT và AST chịu trách nhiệm cho sự chuyển hóa của chu trình Krebs trong gan và đóng một vai trò quan trọng trong sản xuất năng lượng. Mặt khác γ | GTP là một enzym chịu trách nhiệm sản xuất các loại axit amin, được tiết ra từ đường mật và tham gia vào quá trình giải độc của gan. Cả ba loại dấu hiệu chức năng gan này đều là các enzym bị rõ rỉ vào máu do sự thoái hóa và các hoại tử của tế bào gan, nhưng chúng hoạt động khác nhau tùy thuộc vào loại và mức độ tổn thương. Trong số các cơ quan và mô của toàn bộ cơ thể, ALT có nhiều nhất ở gan và cho biết cụ thể mức độ tổn thương gan. 

Khi cơ thể có dấu hiệu bất ổn thì gan thường là bộ phận chịu ảnh hưởng nặng nhất. Lúc này chỉ số men gan bất thường. Các enzyme trong tế bào được giải phóng và hòa tan trong máu vì thế máu sẽ chứa một lượng men gan nhất định, càng ngày càng tích tụ nhiều thêm, tăng cao hơn mức bình thường. 

Chỉ số men gan được cho là bình thường khi không vượt quá mức giới hạn cho phép. Có 4 chỉ số men gan thông dụng được các bác sĩ chỉ định là ALT, AST, GGT, LDH, được phân chia theo giới tính và độ tuổi nên độ chính xác hầu như là tuyệt đối. Chỉ số được cho là bình thường cụ thể như sau: 

– Chỉ số ALT (hay còn gọi là GPT) giới hạn bình thường từ 5-37 UI/l 

– Chỉ số AST (hay còn gọi là GOT) giới hạn bình thường từ 5-40 UI/l 

– Chỉ số GGT giới hạn bình thường là 5-60 UI/l 

– Chỉ số ALP giới hạn bình thường từ 35-115 UI/l 

Trong một số trường hợp, các chỉ số xét nghiệm về chức năng gan trên như ALT, AST có thể tăng hơn so với mức bình thường, nhưng không quá cao (gấp 2,3 lần) thì vẫn được cho là bình thường. Chỉ số GGT nếu cao hơn 1-2 mức thì cũng không ảnh hưởng đến chức năng gan và người bệnh cũng không quá lo ngại đến sức khỏe. 

Như vậy, nếu loại bỏ việc sử dụng rượu bia một cách quá độ, thì ALT được cho là chỉ số nhạy bén nhất trong việc biểu thị những tổn thương gan do thói quen sinh hoạt hàng ngày gây ra. Bên cạnh đố sự giảm nồng độ ALT trong máu được biết là có liên quan đến việc ngăn ngừa hội chứng chuyển hóa và kéo dài tuổi thọ, và ngay cả trong giới hạn bình thường, nó cũng phù hợp với khối lượng mỡ nội tạng( khối lượng mỡ trong gan). Dựa vào những điều trên việc duy trì nồng độ ALT trong máu thấp là rất quan trọng trong việc ngăn chặn tổn thương tế bào gan và các chức năng của gan như sản xuất năng lượng hay chính là để duy trì sức khỏe gan.  

Vai trò của hợp chất Sulforaphane trong việc cải thiện chỉ số men gan 

Sulforaphane thường tồn tại trong các loại thực vật như súp lơ xanh dưới dạng tiền chất ổn định là Sulforaphane glucosinolate (tên khoa học là Glucoraphanin, SGS). Tiền chất  glucosinolate đã được tìm thấy trong 132 loại cây thực vật, trong đó các cây họ cải thường có hàm lượng cao hơn so với những loại cây thông thường khác. Mặc dù cũng là họ cải những mỗi một loại cây sẽ cho ra hàm lượng Glucosinolate khác nhau.   

Vì trong tế bào thực vật, Glucosinolate và Myrosinase tồn tại ở các phần tách biệt, thông thường sẽ không xảy ra phản ứng lên men. Nhưng với những tác động vật lý như việc bị sâu bọ ăn thì 2 chất này sẽ tác dụng và xảy ra phản ứng lên men. Phản ứng này sẽ giúp sản sinh ra sulforaphane và được hấp thụ vào cơ thể. Trường hợp hấp thu Sulforaphane từ thực vật tươi, nên nhai kỹ để có thể tạo được phản ứng lên men sản sinh ra Sulforaphane với hàm lượng cao nhất.    

Đối với cơ chế thải độc của Sulforaphane thì khác, đây là hợp chất có tác dụng thải độc, phòng chống ung thư bằng cách nhẹ nhàng “ kích hoạt” công tắc (Nrf2-ARE) giúp cơ thể tự động sản sinh nhiều loại men thải độc mà không ảnh hưởng xấu đến các cơ quan nội tạng trong cơ thể. Thông qua việc kích hoạt yếu tố phiên mã Nrf2, SF tạo ra một loạt các gen bảo vệ sinh học như enzym giải độc giai đoạn II và enzym chống oxy hóa, đồng thời nó cũng được biết là có tác dụng trong việc ngăn chặn tình trạng viêm nhiễm mà trước tiên phải kể đến là việc ức chế NF|KB. Nrf2 đã được biết đến với khả năng kiểm soát cơ chế bảo vệ sinh học của toàn bộ cơ thể, tuy nhiên trong những năm gần đây, việc kích hoạt Nrf2 không chỉ đối với các chất hóa học mà còn đối với những tổn thương gan xuất phát từ những thói quen trong cuộc sống như chế độ ăn uống các chất có nhiều năng lượng cũng đã được làm rõ. Dựa trên cơ chế trung gian Nrf2 này, cho đến nay, các nghiên cứu trên động vật đã xác nhận rằng việc hấp thụ SF hoặc SGS có tác dụng bảo vệ gan trước những bệnh lý được gây ra bởi các chất độc hại, alcohol và chế độ ăn nhiều năng lượng. 

Nhiều nhà nghiên cứu trên khắp thế giới đang nghiên cứu cơ chế này, và rõ ràng là hệ thống Nrf2-ARE là một “công tắc” để sản xuất nhiều loại men khác nhau ngoài men giải độc. Ví dụ, trong những năm gần 
đây, các men ngăn chặn stress oxy hóa và viêm nhiễm và thúc đẩy chuyển hóa lipid đã thu hút sự chú ý như một cơ chế quan trọng không chỉ để ngăn chặn chất sinh ung thư mà còn để duy trì cân bằng nội môi của cơ thể chúng ta. 

Tổng kết  

Trên đây là những thông tin liên quan đến gan, các chỉ số đo lường sức khỏe gan và vai trò của hợp chất Sulforaphane đối với sức khỏe con người nói chung và sức khỏe gan nói riêng. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn có được những thực đơn phù hợp nhất để bảo vệ cơ thể mình trước những tác động tiêu cực đến từ môi trường, thực phẩm...