Hiến gan là một hành động cao cả mà thông qua đó, một người tự nguyện hiến một phần gan của mình cho một người khác cần ghép gan để duy trì sự sống. Trong khi đây là một quyết định tốt đẹp, nhiều người thường băn khoăn về ảnh hưởng mà việc hiến tặng này có thể gây ra đối với sức khỏe của họ. Dưới đây là một cái nhìn sâu sắc hơn về các khía cạnh sức khỏe liên quan đến việc hiến gan.
Phân loại hiến gan
Hiến trực tiếp
Người thân ruột thịt cùng huyết thống trong gia đình: Cha, mẹ, anh, chị, con cái…
Họ hàng thân thích: Chú, bác, gì, anh em họ…
Những người không cùng huyết thống nhưng có mối liên hệ quan trọng với người bệnh như vợ, chồng hay bạn bè, đồng nghiệp.
Một người biết đến nhu cầu cần được cấy ghép từ người bệnh.
Hiến gián tiếp
Người hiến nội tạng còn sống không lựa chọn người được hiến tặng. Sự tương thích sẽ dựa trên nhu cầu y tế và nhóm máu.
Trong một số trường hợp, người cho nội tạng có thể lựa chọn không biết thông tin của nhận hiến tặng hoặc người cho và người nhận có thể gặp nhau nếu cả hai đồng ý và phù hợp với chính sách của trung tâm ghép tạng.
Hiến gan có ảnh hưởng gì không?
Chức năng gan và khả năng hồi phục
Gan là một trong những cơ quan lớn nhất và có khả năng phục hồi mạnh mẽ.
Trong một người khỏe mạnh, có thể cắt bỏ lên đến 75% gan mà chức năng gan vẫn được duy trì nhờ khả năng tái tạo của các tế bào còn lại.
Gan còn lại có thể phục hồi về kích thước và chức năng trong vài tháng sau phẫu thuật.
Rủi ro và biến chứng hậu phẫu thuật
Các biến chứng ngắn hạn và dài hạn có thể xảy ra, bao gồm nhiễm trùng, chảy máu, và hình thành cục máu đông.
Tình trạng phần gan còn lại phát triển không đủ là một mối lo ngại.
Theo dữ liệu y tế, tỷ lệ tử vong trong quá trình phẫu thuật hiến gan là rất thấp, chỉ khoảng 0.2% - 0.5%.
Sức khỏe tâm lý sau khi hiến
Dữ liệu hiện có thường cho thấy người hiến có sức khỏe tốt lâu dài, nhưng vẫn có khả năng gặp các vấn đề tâm lý.
Các vấn đề tâm lý có thể bao gồm lo lắng, trầm cảm, và cảm giác hối tiếc hoặc tức giận nếu kết quả ghép không như mong đợi.
Hỗ trợ tâm lý là rất quan trọng, cả trước và sau quá trình phẫu thuật, để đảm bảo sức khỏe tâm thần tốt cho người hiến.
Việc theo dõi sức khỏe dài hạn của người hiến là cần thiết để phát hiện và xử lý kịp thời bất kỳ vấn đề nào xuất hiện sau phẫu thuật. Nghiên cứu về tình hình sức khỏe lâu dài của người hiến vẫn đang tiếp tục, điều này giúp cải thiện các quy trình và hỗ trợ y tế trong tương lai cho những người tham gia hiến tặng gan.
Quá trình hồi phục
Sau phẫu thuật, người hiến thường được theo dõi tại bệnh viện khoảng 10 ngày, trong khi người nhận cần khoảng 30 ngày theo dõi để chắc chắn gan mới hoạt động hiệu quả. Trong thời gian này, các bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm định kỳ và theo dõi chặt chẽ sự phục hồi của cơ quan đã được ghép.
Sau đó gan sẽ bắt đầu quá trình tái tạo và phục hồi chức năng. Thông thường, thời gian bình phục sẽ kéo dài từ 6-8 tuần. Trong khoảng thời gian này, người hiến cần tuân thủ một chế độ ăn kiêng nhẹ nhàng và tham gia vào các hoạt động thể chất nhẹ, nhằm hỗ trợ quá trình hồi phục.
Ngoài ra, việc tái khám định kỳ theo lịch trình bác sĩ đưa ra là rất quan trọng để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả của quá trình hồi phục. Dự kiến, gan sẽ đạt lại kích thước và chức năng bình thường trong khoảng 2 đến 3 tháng sau phẫu thuật.
Cuối cùng, để hỗ trợ tốt nhất cho quá trình hồi phục sau phẫu thuật, người hiến nên tham khảo ý kiến từ các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng về nhu cầu dinh dưỡng và chế độ ăn uống phù hợp cho người sau ghép gan, nhằm hỗ trợ tối đa cho quá trình tái tạo của gan.
Hiến gan là một quá trình đòi hỏi sự cân nhắc và chuẩn bị kỹ lưỡng. Dù có các rủi ro nhất định, nhưng với sự chuẩn bị tốt và dưới sự chăm sóc của đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp, hầu hết người hiến có thể trải qua quá trình này an toàn và phục hồi thành công. Trước khi quyết định, hãy thảo luận kỹ lưỡng với các bác sĩ để hiểu rõ về mọi khía cạnh của quá trình hiến gan.